تاریخ انتشار : دوشنبه ,۲۹ اردیبهشت , ۱۳۹۳جلوگیری از آلودگی زیست‌محیطی ترکیبات دارویی با «میکروجاذب» ابداعی محققان ایرانی
محققان دانشگاه صنعتی شریف با استفاده از روشی ساده و قابل بهره‌برداری در آزمایشگاه، موفق به تولید میکروجاذبی جدید برای جداسازی داروی نپروکسن از محیط های آبی و بیولوژیکی شدند.
به گزارش سرویس علمی ایسنا، مقاله دکتر حبیب باقری، استاد دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف به عنوان مقاله برجسته، روی جلد اخیر مجله ANALYTICA CHIMICA ACTA قرار گرفت. این مجله، یکی از مطرح‌ترین مجلات پژوهشی بین‌المللی در زمینه شیمی تجزیه است که توسط انتشارات الزویر (Elsevier) منتشر می‌شود.
این مقاله با عنوان «نانوکامپوزیت مغناطیسی کیتوسان- پلی‌پیرول به عنوان میکروجاذب برای جداسازی نپروکسن» با همکاری علی روستایی، دانشجوی سال آخر دوره دکتری تهیه شده است. در این مقاله نوعی میکروجاذب جدید از نانوکامپوزیت معرفی شده که ساخت آن بسیار ساده بوده و بهره‌برداری از آن در آزمایشگاه نیز میسر است. این میکروجاذب برای نخستین بار توسط محققان دانشگاه صنعتی شریف تولید شده است. از این نانوکامپوزیت برای جداسازی یک داروی پراستفاده به نام نپروکسن از محیط های آبی و بیولوژیکی و اندازه گیری متعاقب آن با سیستم طیف سنجی فلورسانس استفاده شده است.
نپروکسن یک داروی ضد تورم، تب و گرفتگی عضلات است که بعضا از طریق فاضلاب به منابع آبی نفوذ کرده و موجب آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود؛ به همین دلیل تشخیص و اندازه‌گیری آن از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ اما به کارگیری جاذب‌های موجود دشوار و زمان‌بر بوده و فناوری ساخت آن‌ها نیز در پاره‌ای از موارد پیچیده است. این در حالی است که این راهکار در تمامی نقاط از جمله کشورهای در حال توسعه که فاقد متخصصان کارآمد برای استفاده از این مواد هستند، قابل استفاده بوده و زمان فرایند آنالیز بسیار کوتاه می‌شود.
نانوکامپوزیت ساخته شده در دانشگاه صنعتی شریف، با استفاده از یک روش ساده تولید شده و چند ویژگی مهم را برای کاربری آسان این جاذب‌ها ایجاد کرده است.
باقری در این باره گفت: «از آنجا که ضمن تجمیع چند ویژگی مهم توانسته‌ایم عملکرد این جاذب را ساده کنیم، این تحقیق بعنوان یک نوآوری توسط هیات تحریریه مجله ارزیابی شده است.»
وی تصریح کرد: «در این تحقیق تمرکز بر ساخت نانوکامپوزیتی بوده است که بتوان آن را بعنوان یک محیط استخراج کننده در محیط‌های آبی استفاده کرد.
باقری درباره ساختار نانوکامپوزیت ساخته شده اظهار کرد: «کیتوسان که یک ماده طبیعی است نقش اصلی را در ایجاد ساختار نانوکامپوزیتی بازی می‌کند. این ماده همچنین یک خاصیت شبکه‌ای ایجاد کرده که تخلخل بسیاری را برای بالا بردن سطح تماس جاذب فراهم می‌کند. پیرول نیز که در این ساختار به صورت پلی‌پیرول درآمده، بعنوان جاذب اصلی عمل می‌کند. همچنین یکی از مهمترین نوآوری‌های به کار رفته در این جاذب استفاده از نانو ذرات اکسید آهن برای القای خاصیت مغناطیسی است. با استفاده از این خاصیت عمل جداسازی ماده جاذب از نمونه پس از عمل جذب بسیار ساده و راحت می‌شود، چرا که می‌توان این کار را به راحتی با استفاده از یک آهنربا انجام داد.»
به گفته باقری، چنین ویژگی‌هایی موجب شده است محصول این تحقیق نیز مانند سایر فعالیت‌های گروه تحقیقاتی وی در آزمایشگاه شیمی تجزیه زیست محیطی و بیولوژیکی دانشگاه صنعتی شریف مورد توجه قرار گیرد.
وی در این باره گفت: «این گروه تحقیقاتی تا کنون خدمات بسیاری در جهت بهبود محیط زیست در سطح کشوری و جهانی ارائه کرده و به همین دلیل در سطح بین‌المللی این گروه و فعالیت‌های آن شناخته شده است. مقاله اخیر در میان ۸۵ مقاله ISI منتشر شده توسط محققان این گروه، تنها کار برجسته محسوب نمی‌شود. پیش از این نیز یکی از مقالات ما جزو ۵۰ مقاله پر استناد نشریه ANALYTICA CHIMICA ACTA مابین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ قرار گرفته بود.»
باقری افزود: «با وجود امکانات بسیار کم آزمایشگاه تحقیقاتی که در اختیار داریم، کارهای انجام شده در اینجا از کیفیت بسیار بالایی نسبت به کارهای آزمایشگاه‌های مجهز خارجی برخوردار است. چرا که ما به دلیل کمبود امکانات باید تمام کارها را خودمان از پایه انجام دهیم که این به افزایش درک و دانش دانشجویان و محققان فعال در آزمایشگاه کمک شایانی می‌کند.
