تاریخ انتشار : پنج شنبه ,۱ خرداد , ۱۳۹۹، هم اکنون با یک “تهدید زیستی“ مواجه است. طبق تعاریف موجود در اسناد “پدافند غیر عامل“ که سیاست های کلی آن به تأیید رهبر انقلاب نیز رسیده است، تهدید زیستی عبارت است از « هر نشانه، رویداد یا حادثه طبیعی یا غیرطبیعی با استفاده از عوامل زیستی که موجب تضعیف و نابودی سرمایه های انسانی و یا آسیب های اقتصادی از طریق تخریب و نابودی سرمایه های ملی زیستی دکشورمانر کشور گردد.»
این اتفاقی است که ورود ویروس کرونا به کشور رخ داده است و اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، بعید نیست با “بحران زیستی“ هم مواجه شویم که در اسناد پدافند غیر عامل این گونه تعریف شده است: « چنانچه بر اثر انتشار عوامل زیستی به واسطه حوادث طبیعی، اقدامات بیوتروریستی و یا حمله زیستی توسط کشورهای متخاصم، سرمایه های انسانی و سرمایه های ملی زیستی دچار خسارت و آسیب گردد و ترس و وحشت بر جامعه تحمیل شود؛ به نحوی که برطرف کردن آن نیازمند انجام اقدامات اضطراری فوق العاده باشد، بحران زیستی رخ داده است.» هر چند که ممکن است این تعریف، شامل وضعیت کنونی هم بشود.
اخیراً و بعد از شیوع کرونا در ایران، ستادهای متعددی در کشور برای مقابله با این پدیده شکل گرفته است که ستاد ملی مبارزه با بیماری کرونا در رأس آنها قرار دارد.
مطالعه اسناد بالادستی نشان می دهد که پیشتر، تدابیر لازم برای این گونه موارد اندیشیده شده است و نیازی به شکل گیری ساختارهای جدید نیست. مهم ترین ساختاری که از قبل تمهید و پیش بینی شده، قرارگاه پدافند زیستی کشور (شفا) است که زیر مجموعه قرارگاه عملیاتی پدافند غیر عامل کشور قرار دارد.
وظیفه این قرارگاه “پدافند زیستی“ است که این که تعریف شده است: « مجموعه ای از اقدامات شامل رصد و پایش، آشکارسازی، هشداردهی، تشخیص، تصمیم و عملیات، کنترل، حفاظت و پیشگیری، امداد و نجات، درمان، بازیابی و بازتوانی منابع، محدودسازی و رفع آلودگی ».
اعضای پدافند زیستی نیز عبارت از:
–سازمان پدافند غیر عامل کشور
–وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی
–وزارت اطلاعات
–وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
–وزارت صنعت، معدن و تجارت
–وزارت نیرو
–سازمان حفاظت محیط زیست
–صدا و سیما
–جمعیت هلال احمر
–نیروهای مسلح
–سایر دستگاه ها حسب مورد
طبق طرح جامع میکروبی کشور، مسؤولیت اصلی مقابله با شیوع طبیعی بیماریهای میکروبی بر عهده نهادهای غیرنظامی است اما اگر احتمال علمی داده شود که شیوع بیماری، ناشی از سلاح های میکروبی است، نهادهای نظامی کشور مدیریت بحران را برعهده می گیرند.
با این اوصاف، به نظر می رسد سازمان پدافند غیر عامل باید به عنوان مهم ترین نهاد حکومتی برای مقابله با بیماری کرونا بیش از پیش وارد میدان شود و با محوریت تخصصی وزارت بهداشت، ساماندهی موضوع را بر عهده بگیرد. علت نیز مشخص است: وزارت بهداشت، نهاد فراقوه ای نیست و اختیارات محدودی دارد ولی سازمان پدافند غیر عامل که سیاست های آن نیز توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، نهادی ملی و فراقوه ای است که با عضویت نهادهای مختلف می تواند تصمیمات قاطع تری بگیرد و اجرایش را از بقیه مطالبه کند.
